ภายในข้อมูลมักมีความรู้ซ่อนอยู่ครับ ยิ่งความรู้ถูกกองเอาไว้เป็นภูเขาเลากา ถูกระดมกันสร้างขึ้นมาอย่างมากมาย ยังไงมันก็ต้องมีความรู้เจ๋ง ๆ ซ่อนอยู่แน่ ๆ งาน Data Science จึงเป็นการรวมสรรพวิชา สรรพเทคโนโลยี เพื่อการนำเอาความรู้จากข้อมูลออกมาใช้งานครับ คำว่า Data Science หรือแปลเป็นไทยว่า วิทยาศาสตร์ข้อมูล หรือ วิทยาการข้อมูล จึงไม่ใช่เรื่องใหม่ มันเป็นเรื่องเก่าที่ถูกเอามาปัดฝุ่นใหม่ มันเป็นเหล้าเก่าในขวดใหม่ เพราะโดยบริบทแล้วคอมพิวเตอร์ก็เป็นที่เก็บข้อมูล และก็มีอัลกอริทึม
Author: ไท้ ปริญญา
เมื่อ 17 ปีก่อน ผมเป็นโปรแกรมเมอร์ที่เขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ได้อย่างมีประสิทธิภาพมาก โปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่ผมเขียนจะสะอาด มีการกำกับหมายเหตุ มีการกำกับเลขรุ่น เขียนตามหลักการเชิงวัตถุ ถูกเขียนขึ้นเพื่อตอบสนองความซับซ้อนของโจทย์ปัญหาให้ได้ประสิทธิผล ตอนนั้นผมสงสัย ผมสงสัยว่าทำไมผมจึงไม่ก้าวหน้าในหน้าที่การงาน ในขณะที่พี่อีกคนนึงซึ่งด้อยในการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์มากกว่าผม กลับก้าวหน้ากว่ามาก หนำซ้ำยังได้รับความเชื่อถือจากผู้บริหารระดับเบื้องบนอีกต่างหาก ภายหลังผมจึงเข้าใจ การออกไปผจญโลกภายนอกในวิชาชีพคอมพิวเตอร์ (หรือวิชาชีพอื่น ๆ) มันต้องมีทักษะสำคัญ 5 ประการ คือ 1. ความรู้ทางทฤษฎี เช่น
ผมคิดว่าทุกคนที่เรียนมาทางคอมพิวเตอร์ล้วนมีความฝันครับ คือฝันว่าจะสามารถหาเงินจากความชำนาญทางคอมพิวเตอร์ของตัวเองได้ ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง การได้ทำในสิ่งที่ตัวเองชอบแล้วได้เงิน แล้วเงินที่ได้ทำให้อยู่รอดได้ ทำให้มั่นคั่งได้ มันเป็นสิ่งดี เมืองไทยเราจะก้าวหน้าในทางคอมพิวเตอร์ได้ ก็ขึ้นอยู่กับหนทางในการทำกินของเหล่าบรรดาคนในวงการคอมพิวเตอร์ทั้งหลาย ถ้าพวกเขาอยู่รอดได้ มั่งคั่งได้ พวกเขาก็จะต่อยอดให้วงการคอมพิวเตอร์ของเมืองไทยเรา สร้างพัฒนาการที่ดี ๆ และสร้างนวัตกรรมใหม่ ๆ ได้อย่างต่อเนื่อง ผมเลยคิดว่าเป็นการดี ถ้าผมจะนำเอาสิ่งที่ผมรู้มาเรียบเรียง ถ่ายทอดให้พวกเราเห็นว่า วิธีการหาเงินในวงการคอมพิวเตอร์มีกี่วิธี แล้วแต่ล่ะวิธีมันต้องใช้ความชำนาญอะไรบ้าง อันนี้อินเนอร์ล้วน ๆ บวกประสบการณ์
พวกเราทราบกันใช่มั้ยครับว่า งานวิจัยทางคอมพิวเตอร์ที่มีคุณภาพดี มักจะถูกตีพิมพ์อยู่ในวารสารวิจัยหรือในประชุมวิชาการของ ACM หรือ IEEE? ACM ย่อมาจาก Association for Computing Machinery แปลเป็นภาษาไทยแบบทื่อ ๆ ว่า สมาคมสำหรับการคำนวณเครื่องจักร แต่ถ้าอธิบายเป็นความหมายก็หมายถึง สมาคมของผู้ที่มีความสนใจในการคำนวณโดยใช้เครื่องจักร ซึ่งสำหรับในปัจจุบันก็หมายถึงการคำนวณโดยใช้คอมพิวเตอร์นั่นเอง ผมเคยถามอาจารย์ที่ปรึกษางานวิจัยของผม รวมทั้งเคยถามอาจารย์หัวหน้าหลักสูตรที่ร่างหลักสูตรให้ผมเรียนว่า ระหว่างงานวิจัยทางคอมพิวเตอร์ที่ตีพิมพ์ใน ACM กับ IEEE
ผมเข้ามาในวงการคอมพิวเตอร์ ช่วงที่คอมพิวเตอร์ตั้งโต๊ะมีราคาถูกลง ขับเคลื่อนด้วยระบบปฏิบัติการ MS-DOS และสามารถแสดงผลแบบกราฟิกได้ และก็เป็นช่วงเวลาเดียวกับที่มหาวิทยาลัยและหน่วยงานทางอุตสาหกรรมชั้นนำของไทย เล็งเห็นถึงความสำคัญในการทำให้คอมพิวเตอร์สามารถนำเข้าข้อมูลเป็นภาษาไทยและแสดงผลแบบภาษาไทยได้ การเกิดขึ้นของ CU Writer ซึ่งเป็นโปรแกรมพิมพ์เอกสารที่ทำงานโดยการเปิดโหมดกราฟิก หรือการเกิดขึ้นของโปรแกรม VThai ซึ่งเป็นโปรแกรมฝังตัวที่ใช้การ Interrupt MS-DOS เพื่อยึดการควบคุมแล้วแสดงผลแบบกราฟิกเพื่อสนับสนุนภาษาไทย ถือเป็นกิจกรรมที่ช่วยแก้ปัญหาเรื่องภาษาไทยบนคอมพิวเตอร์ให้กับคนไทยได้อย่างตรงวัตถุประสงค์ ปัญหาตอนนั้นคือ นำเข้าภาษาไทยไม่ได้ แสดงผลภาษาไทยไม่ได้ ดังนั้น ก็ต้องแก้ปัญหาให้ตรงจุด คือให้มันทำให้ได้ ซึ่งตอนนั้น
ทุกวันนี้คอมพิวเตอร์มันยังคิดเองไม่ได้นะครับ ขอบอกไว้ก่อนตรงนี้เลยว่ามันยังคิดเองไม่ได้ สิ่งที่มันทำได้คือการเรียนรู้จากข้อมูลที่ถูกเฉลยเอาไว้ก่อนแล้ว จากนั้นเมื่อมีข้อมูลใหม่ถูกป้อนเข้ามาเพื่อขอคำตอบ มันก็จะนำเอาสิ่งที่มันเคยเรียนรู้ซึ่งเคยถูกเฉลยเอาไว้ มาทบทวนเพื่อทำนายว่าข้อมูลใหม่ควรจะเฉลยคำตอบว่ายังไง และคำตอบควรจะเป็นยังไง โดยผู้ที่เฉลยคำตอบให้กับคอมพิวเตอร์ในขั้นตอนการเรียนรู้ ก็คือมนุษย์เราเนี่ยแหล่ะ!!! ยกตัวอย่างเช่น เราอยากให้คอมพิวเตอร์แยกแยะได้ระหว่าง ส้ม กับ แอปเปิ้ล เราก็จะเอาข้อมูลคุณสมบัติของส้มซัก 20 ลูก พร้อมทั้งเฉลยว่าคุณสมบัติเหล่านั้นคือส้ม และเอาข้อมูลคุณสมบัติของแอปเปิ้ลซัก 20 ลูก พร้อมทั้งเฉลยว่าคุณสมบัติเหล่านั้นคือแอปเปิ้ล ป้อนเข้าไปให้คอมพิวเตอร์มันเรียนรู้ มันก็จะพยายามทบทวนของมันไป จนมันได้อะไรซักอย่างนึงออกมาเพื่อจะบอกว่ามันเรียนรู้ได้ล่ะ
ผมเพิ่งเรียนจบหลักสูตรปริญญาโท วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาการคอมพิวเตอร์ แขนงวิชาวิทยาการคอมพิวเตอร์ประยุกต์ เมื่อวันที่ 14 ส.ค. 2558 ที่ผ่านมานี้เองครับ เป็นการจบภายใน 2 ปีการศึกษาคนแรกของรุ่น และจบภายใน 2 ปีการศึกษาคนที่ 2 ของหลักสูตร หลักสูตรที่ผมเรียนเป็นหลักสูตรที่อนุมัติเมื่อปี พ.ศ. 2553 ครับ ดังนั้น จึงยังเป็นหลักสูตรที่ทันโลกอยู่ ซึ่งการปรับปรุงหลักสูตรของมหาวิทยาลัย ก็มักจะถูกกระทำทุก
สั้น ๆ ได้ใจความครับ มันมีทั้งหมด 5 ระดับ ประกอบด้วย การวิจัยทฤษฎี การวิจัยเพื่อนำทฤษฎีไปประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ การวิจัยเพื่อนำการประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ไปสร้างต้นแบบ การวิจัยเพื่อนำต้นแบบไปผลิตเชิงพาณิชย์ การวิจัยทางการตลาดเพื่อตอบสนองต่อความพึงพอใจและความต้องการของผู้บริโภค ระดับที่ 1 ถือว่าหินสุด ต้องเป็นระดับดอกเตอร์ ผศ. รศ. ศ. อะไรพวกนั้น ถึงจะวิจัยทฤษฎีได้ คือ มันต้องพิสูจน์ มันต้องอธิบายอย่างลึกซึ้ง มันเป็นวิทยาศาสตร์บริสุทธิ์
พักหลังมานี่ มีข่าวการเจาะระบบคอมพิวเตอร์ถูกเผยแพร่หนาหูหนาตามากขึ้นเรื่อย ๆ โดยส่วนใหญ่จะเป็นการรายงานข่าวข้างเดียวของสหรัฐ ที่บอกต่อสาธารณชนว่าระบบคอมพิวเตอร์และเครือข่ายของตนเอง ถูกทางจีนเจาะระบบทั้งในส่วนของภาครัฐและของภาคเอกชน แย่หน่อยที่ทางสหรัฐกลับไม่เคยรายงานว่าตัวเองก็เคยไปเจาะระบบของชาวบ้านเขาเอาไว้พรุนเหมือนกัน จุดประสงค์ของการเจาะระบบคอมพิวเตอร์ก็อย่างที่เรา ๆ รู้กันนั่นคือ 1) การจารกรรมเพื่อจะจิ๊กเอาข้อมูลออกมาจากระบบ หรือ 2) การก่อวินาศกรรมแบบฉับพลันต่อระบบ ให้ระบบเดี้ยงทำงานไม่ได้ หรือ 3) การทำเนียนเข้าควบคุมระบบแบบเบ็ดเสร็จ เพื่อสั่งให้ระบบทำตามที่ต้องการ หรืออาจเป็นการฝังตัวเพื่อรอทำอย่างใดอย่างหนึ่งในสามแบบที่บอกมา การที่เราจะเจาะระบบคอมพิวเตอร์ได้ สิ่งที่สำคัญที่สุดก็คือการเรียนรู้ระบบ เรียนรู้ว่าระบบในทางปรกติมันเป็นแบบไหน จากนั้นจึงค่อยหาช่องโหว่ของระบบ
คิดว่าจะเขียนเรื่องนี้มานานแล้วแต่ไม่มีเวลา คือมันเป็นเรื่องของปรากฎการณ์เหนือธรรมชาติ ที่เจอในภาพยนต์เรื่อง “อาบรักทะลุมิติ” เห็นว่ามันน่าสนใจดี โดยเนื้อเรื่องในภาพยนต์จะประมาณว่า พระเอกซึ่งเป็นบัณฑิตกำลังจะไปสอบที่เมืองหลวง โดยเดินทางไปพร้อมผู้ติดตาม แล้วได้พบกับโจรระหว่างทาง จากนั้นก็วิ่งไล่กวดกันเข้าไปในวัดแห่งหนึ่ง ในวัดนั้นก็มีภาพวาดซึ่งเป็นประตูทะลุไปสู่โลกคู่ขนานได้ ซึ่งทำให้ทั้งพระเอก ผู้ติดตาม และโจร ต่างพากันพลัดหลงเข้าไปในโลกคู่ขนานดังกล่าว ซึ่งเป็นโลกที่มีแต่ผู้หญิงสวยเช้งเต็มไปหมด หลังจากนั้นก็เกิดเรื่องราวผจญภัยกันมากมาย และสุดท้ายพระเอกตัดสินใจกลับโลกจริงเพียงลำพัง โดยทิ้งให้ผู้ติดตามและโจรอยู่ในโลกคู่ขนาน แต่เมื่อกลับมายังโลกจริงแล้ว กลับกลายเป็นว่าผู้ติดตามและโจรก็ยังคงอยู่ในโลกจริงเช่นเดิม โดยมีเพียงพระเอกเท่านั้นที่จดจำเรื่องราวการผจญภัยในโลกคู่ขนานได้ ในขณะที่ผู้ติดตามและโจรไม่รู้เรื่องราวการผจญภัยในโลกคู่ขนานด้วยเลย ทีนี้ผมเลยคิดว่าปรากฎการณ์แบบนี้มันน่าสนใจ น่าจะอธิบายได้ด้วยทฤษฎีกราฟในทางคณิตศาสตร์หรือวิทยาการคอมพิวเตอร์